Celdeur
Kotälla naar Amersfoort
Door Piet Schouten
Het is een ongebruikelijk
object, aangeboden via een veiling op Internet. Het haalde afgelopen
week de landelijke pers. Op lokaal niveau was het Hein van Kasbergen,
indertijd één van de initiatiefnemers voor herstel en
in stand houden van Kamp Amersfoort als monument, die zich sterk maakte
om een bod te doen. In dit artikel vertellen we over dit bijzondere
object.
Deze deur heeft
een verbinding met Amersfoort. Vanwege de educatieve waarde mag de deur
niet verloren gaan. In werkelijkheid gaat het om 390 deuren, waarvan
er op internet vijf werden aangeboden. Het zijn de originele celdeuren
uit het huis van bewaring De Boschpoort, beter bekend als
De Koepel te Breda.

In die gevangenis
zaten de Vier van Breda (later de Drie van Breda) jarenlang opgesloten.
Deze wegens gruweldaden veroordeelde Duitse oorlogsmisdadigers werden
kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog tot levenslang veroordeeld.
De namen Fischer, Aus der Fünten, Kotälla en Lages zijn vermoedelijk
onder veel Nederlanders nog altijd bekend. Joseph Kotälla wordt
in één adem genoemd met Amersfoort en staat beter bekend
als de beul van Amersfoort vanwege zijn gewelddadig optreden
in Kamp Amersfoort.

(De Vier van Breda; NOS beeldarchief)
Het is die verbinding met Amersfoort die ons in actie deed komen. We
geven onmiddellijk toe dat die deuren niet authentiek zijn voor Kamp
Amersfoort. Maar ze zijn een waarschuwing: als je de mensenrechten overtreedt
kom je achter zon deur. Mede daarom hebben de deuren een grote
educatieve waarde.
Kees Biezeveld,
directeur van de Stichting Kamp Amersfoort, wil zich voor de vorming
van de collectie van Kamp Amersfoort beperken tot authentieke voorwerpen.
De deur zou uiteraard goed passen in een gevangenismuseum, maar toch
zou een plaats aan de buitenkant van het Kamp heel terecht zijn naar
onze mening. Bijvoorbeeld bij de boom die alles zag, omdat
het van Kotälla bekend is dat hij daar iemand levend heeft begraven.
Duizenden gedetineerden,
onder wie dus Kotälla, hebben achter de deur gevangen gezeten.
De deuren zijn onlangs vervangen door nieuwe. De advocaten die de vijf
deuren op de internetveiling hebben gezet, willen het ontvangen geld
schenken aan een charitatief doel.
De plaatstalen deur
van 90 kilo is inmiddels afgerekend, door vrijwilligers opgehaald en
overgebracht naar Amersfoort. Het Museum Flehite, gelegen in het historische
stadscentrum van Amersfoort aan de Westsingel, heeft de deur in ontvangst
genomen op 29 januari. In het museum zal de deur tentoongesteld worden
voor de bezoekers.
De initiatiefnemer,
Hein van Kasbergen, zeg hierover in de huis-aan-huiskrant Amersfoort
Nu: Het leven is niet alleen maar fun. Wees blij met
je vrijheid. Je moet je iedere dag realiseren dat het niet vanzelfsprekend
is dat je in vrijheid kunt denken. Liefde en vrijheid zijn het belangrijkste
in je leven.
Ons project heeft
veel aandacht gekregen en emoties opgeroepen o.a. op de website van
Unieuws.nl waarbij één van de inzenders zo sprekend aangaf:
Het mooiste monument wat er is wat mij aangaat niet de Stenen
Man, het klokkenhuis of de wachttoren. Het mooiste monument dat is het
gastenboek, daarin kan iedere bezoeker, zijn gedachten op papier zetten,
soms een bibberend betraand handschrift van een oud-kampbewoner, soms
een enthousiaste krabbel van een kind. De deur staat voor mij symbool
voor een deur waar heden en verleden bij samenkomen. Waar tranen van
toen zich kunnen mengen met de tranen van nu.
Aan de lezers
van de AntiFascist willen we graag een bijdrage vragen in de kosten.
De deur is gekocht voor € 455 en daarbij komen nog de kosten voor
het transport.
U kunt de bijdrage storten op Gironummer 3206900 ten name van AFVN,
Woudenberg onder vermelding van Deur3vanBreda.