ARCHIEF

AFVN Actueel, Actueel 1 februari 2007
Celdeur Kotälla naar Amersfoort

Door Piet Schouten

Het is een ongebruikelijk object, aangeboden via een veiling op Internet. Het haalde afgelopen week de landelijke pers. Op lokaal niveau was het Hein van Kasbergen, indertijd één van de initiatiefnemers voor herstel en in stand houden van Kamp Amersfoort als monument, die zich sterk maakte om een bod te doen. In dit artikel vertellen we over dit bijzondere object.

Deze deur heeft een verbinding met Amersfoort. Vanwege de educatieve waarde mag de deur niet verloren gaan. In werkelijkheid gaat het om 390 deuren, waarvan er op internet vijf werden aangeboden. Het zijn de originele celdeuren uit het huis van bewaring ‘De Boschpoort’, beter bekend als De Koepel te Breda.
De Koepel te Breda
In die gevangenis zaten de Vier van Breda (later de Drie van Breda) jarenlang opgesloten. Deze wegens gruweldaden veroordeelde Duitse oorlogsmisdadigers werden kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog tot levenslang veroordeeld. De namen Fischer, Aus der Fünten, Kotälla en Lages zijn vermoedelijk onder veel Nederlanders nog altijd bekend. Joseph Kotälla wordt in één adem genoemd met Amersfoort en staat beter bekend als “de beul van Amersfoort” vanwege zijn gewelddadig optreden in Kamp Amersfoort.
(De Vier van Breda; NOS beeldarchief)
(De Vier van Breda; NOS beeldarchief)
Het is die verbinding met Amersfoort die ons in actie deed komen. We geven onmiddellijk toe dat die deuren niet authentiek zijn voor Kamp Amersfoort. Maar ze zijn een waarschuwing: als je de mensenrechten overtreedt kom je achter zo’n deur. Mede daarom hebben de deuren een grote educatieve waarde.

Kees Biezeveld, directeur van de Stichting Kamp Amersfoort, wil zich voor de vorming van de collectie van Kamp Amersfoort beperken tot authentieke voorwerpen. De deur zou uiteraard goed passen in een gevangenismuseum, maar toch zou een plaats aan de buitenkant van het Kamp heel terecht zijn naar onze mening. Bijvoorbeeld bij “de boom die alles zag”, omdat het van Kotälla bekend is dat hij daar iemand levend heeft begraven.

Duizenden gedetineerden, onder wie dus Kotälla, hebben achter de deur gevangen gezeten. De deuren zijn onlangs vervangen door nieuwe. De advocaten die de vijf deuren op de internetveiling hebben gezet, willen het ontvangen geld schenken aan een charitatief doel.

De plaatstalen deur van 90 kilo is inmiddels afgerekend, door vrijwilligers opgehaald en overgebracht naar Amersfoort. Het Museum Flehite, gelegen in het historische stadscentrum van Amersfoort aan de Westsingel, heeft de deur in ontvangst genomen op 29 januari. In het museum zal de deur tentoongesteld worden voor de bezoekers.

De initiatiefnemer, Hein van Kasbergen, zeg hierover in de huis-aan-huiskrant Amersfoort Nu: “Het leven is niet alleen maar ‘fun’. Wees blij met je vrijheid. Je moet je iedere dag realiseren dat het niet vanzelfsprekend is dat je in vrijheid kunt denken. Liefde en vrijheid zijn het belangrijkste in je leven.”

Ons project heeft veel aandacht gekregen en emoties opgeroepen o.a. op de website van Unieuws.nl waarbij één van de inzenders zo sprekend aangaf: “Het mooiste monument wat er is wat mij aangaat niet de Stenen Man, het klokkenhuis of de wachttoren. Het mooiste monument dat is het gastenboek, daarin kan iedere bezoeker, zijn gedachten op papier zetten, soms een bibberend betraand handschrift van een oud-kampbewoner, soms een enthousiaste krabbel van een kind. De deur staat voor mij symbool voor een deur waar heden en verleden bij samenkomen. Waar tranen van toen zich kunnen mengen met de tranen van nu.”

Aan de lezers van de AntiFascist willen we graag een bijdrage vragen in de kosten. De deur is gekocht voor € 455 en daarbij komen nog de kosten voor het transport.
U kunt de bijdrage storten op Gironummer 3206900 ten name van AFVN, Woudenberg onder vermelding van “Deur3vanBreda”.


ARCHIEF