Dijsselbloem en co
wurgen de Grieken
De Griekse bevolking stemde 5 juli massaal OXI (NEE) in een referendum
tegen de bezuinigingspolitiek van de Trojka: de Europese Commissie,
de Europese Centrale Bank (ECB) en het Internationaal Monetair Fonds
(IMF) (foto: youtube still, oxi2015.gr)
Door Kees van der Pijl *
7 juli 2015 - De euro is opgezet
om zwakke economieën zich te laten aanpassen aan de Duitse exportmachine,
stelt Kees van der Pijl. Nu het misgaat, krijgen gewone mensen de rekening.
De strijd om Griekenland los te maken
van het Ottomaanse Rijk dateert van de jaren twintig van de negentiende
eeuw en maakte in Europa veel solidariteit los. De dichter Lord Byron,
die met zijn eigen brigade de onafhankelijkheidsbeweging versterkte,
waarschuwde de Grieken dat ze door onderlinge verdeeldheid hun zelfstandigheid
weer konden verspelen. En zo ging het. Maar ondanks bezetting, dictatuur,
en nu een economisch wurgregime, is de geest van verzet nooit gedoofd.
De Syriza-regering heeft met haar eis
tot schadevergoeding voor de Duitse bezetting deze geschiedenis er weer
bij gehaald. Ook wees zij erop dat West-Duitsland in 1953 de helft van
de uitstaande schulden en herstelbetalingen van twee wereldoorlogen
mocht wegstrepen. Maar dat was om de Bondsrepubliek in de Koude Oorlog
mee te krijgen. Voor links gelden andere regels.
Dat bleek toen van 1967 tot 1974 een
kolonelsregime aan de macht was. Coupleider Giorgios Papadopoulos was
een nazicollaborateur die na de oorlog door de CIA was gerekruteerd.
Duizenden van linkse sympathieën verdachte Grieken werden gearresteerd
en velen gemarteld. Honderdduizenden emigreerden.
Humanitaire ramp
Deze ervaring staat diep in het geheugen
van de Grieken gegrift, ook van hen die het prima vonden dat er werd
afgerekend met progressieve krachten. De neonazipartij Gouden Dageraad,
die in de politie veel aanhang heeft, zet die traditie voort.
Na de val van de kolonels schortte Griekenland
zijn lidmaatschap van de militaire tak van de Navo op en richtte zich
op Europa, dat dankzij de betoonde solidariteit uit kleine landen als
Nederland veel goodwill genoot. In 2002 trad het toe tot de eurozone.
Voor een relatief zwakke economie als de Griekse hield dit grote risico's
in, want de euro heeft geen mechanisme om overschotten en tekorten met
elkaar in evenwicht te brengen.
Uitgerekend Gianis Varoufakis heeft dit
beschreven in zijn knappe boek 'The Global Minotaur' uit 2011, dus van
voordat hij minister werd. Ook in het systeem van Bretton Woods van
1944, dat op een goud-dollarstandaard was gebaseerd, ontbrak zo'n mechanisme.
Maar toen de VS in 1971 niet meer aan
zijn betalingsverplichtingen kon voldoen en de dollar loskoppelde van
de gouddekking, bleek de rest van de wereld bereid de dollar als internationaal
betaalmiddel te accepteren en de Amerikaanse tekorten te blijven financieren.
Kaartenhuis
Die luxe heeft Griekenland niet. En de
eurozone ook niet, want de euro is niet opgezet als alternatief voor
de dollar, zoals velen denken, maar om de zwakkere economieën te
dwingen zich aan te passen aan de Duitse exportmachine. Als dat tekorten
opleverde, kon er worden geleend bij de banken, die de leningen verpakten
in 'financiële produkten' om mee te speculeren - totdat het kaartenhuis
in 2008 instortte en de banken door de overheden moesten worden gered.
De rekening dáárvoor, en
voor de constructiefouten in de eurozone, werd vervolgens de bevolkingen
gepresenteerd, met het verzoek lonen, pensioenen en sociale zekerheid
aan te passen. In Griekenland is dat op een humanitaire ramp uitgelopen.
In plaats van deze realiteiten onder
ogen te zien, zijn de Duitse minister Schäuble, de Nederlandse
minster Dijsselbloem en de hunnen voortgegaan op het pad van de economische
afbraak en hebben ze geprobeerd Syriza met alle middelen onderuit te
halen.
Krijgt Griekenland ooit lucht?
* Kees van der Pijl: emeritus hoogleraar
politieke economie, University of Sussex en voorzitter van de AFVN.
Dit artikel verscheen eerder
op de website van Trouw:
http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/4095449/2015/07/06/Dijsselbloem-en-co-wurgen-de-Grieken.dhtml
